Η βιβλιοθήκη του ΑΠΘ αρχίζει να λειτουργεί στα τέλη του 1927. Στεγάστηκε για 47 χρόνια στο ισόγειο του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής.
Από το 1974 στεγάζεται σε δικό της τετραώροφο κτίριο, των αρχιτεκτόνων Κ. Παπαιωάννου και Κ. Φινές στο κέντρο της πανεπιστημιούπολης. Στους δυο υπόγειους ορόφους φιλοξενούνται οι σπάνιες και κλειστές συλλογές. Στο ισόγειο στεγάζονται οι διοικητικές υπηρεσίες και το αμφιθέατρο της Βιβλιοθήκης ενώ στον πρώτο όροφο βρίσκεται το 1300 θέσεων Φοιτητικό Αναγνωστήριο.
Το 2000 εγκαινιάστηκε το νέο κτίριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης, το οποίο οριοθετείται βορειοανατολικά και σε συνέχεια με το υπάρχον κτίριο της Βιβλιοθήκης. Σχεδιάστηκε από τον καθηγητή αρχιτεκτονικού και αστικού σχεδιασμού του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, κ. Αναστάσιο Κωτσιόπουλο και τις αρχιτέκτονες κυρίες Μόρφω Παπανικολάου και Ρένα Σακελλαρίδου (με συνεργάτιδα την κ. Αλεξ. Οικονομίδου) και έχει τιμηθεί στο σχετικό διαγωνισμό του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής με το πρώτο βραβείο “Αρχιτεκτονική 2000” ως το καλύτερο δημόσιο κτίριο της πενταετίας 1995-1999.
Οργανώνεται σε τρία επίπεδα, γύρω από ένα κυλινδρικό αίθριο και αποτελείται από κλειστό βιβλιοστάσιο, διπλού ύψους χώρο αναγνωστηρίου και ανοικτό βιβλιοστάσιο σε πατάρι.
Τον πρώτο πυρήνα (8.000) της συλλογής της Βιβλιοθήκης αποτέλεσαν τα βιβλία του πρώην εφόρου της Εθνικής Βιβλιοθήκης (1890-91, 1895) Γ. Κωνσταντινίδη, τα βιβλία του Ελληνικού επί Τουρκοκρατίας Γυμνασίου Θεσσαλονίκης (κυρίως παλιές εκδόσεις κλασσικών κειμένων) και τα βιβλία του Διδασκαλείου Αρρένων (συλλογή με βιβλία κυρίως ιστορικά και περιηγητικά, συγκροτημένη από την προσωρινή κυβέρνηση Θεσσαλονίκης, κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο).
Στη συνέχεια η Βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. εμπλουτίστηκε με τα βιβλία της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αθηνών και αργότερα με τη δωρεά βιβλίων από τον Τραπεζούντιο ευεργέτη του Πανεπιστημίου Κ.Κωνσταντινίδη, ο οποίος τα είχε συγκεντρώσει και τα προόριζε για τη Βιβλιοθήκη του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας, αποστολή που ματαιώθηκε εξαιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922.
Στη συλλογή της Βιβλιοθήκης προστέθηκαν ακόμα αρκετά βιβλία που προέρχονταν από Ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα που εγκαταλείφθηκαν στην Τουρκία μετά το1922 και παραδόθηκαν στη Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ από την Επιτροπή Ταμείου Ανταλλαξίμων Περιουσιών.
Ο εμπλουτισμός της συλλογής της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης συνεχίστηκε με αγορές και δωρεές σπουδαίων ιδιωτικών συλλογών, όπως του Ν. Πολίτη, Γ. Χατζηδάκη, Αλ. Σβώλου, Αλ. Δελμούζου, Αλ. Παπαναστασίου, Μ. Τριανταφυλλίδη, Αλ. Πάλλη, Π.Καλλιγά, Χρ. Ευελπίδη, Δημ. Στεφανίδη κ.ά.
Το 1963 στις συλλογές της Βιβλιοθήκης προστέθηκε η δωρεά της ιδιωτικής συλλογής του ομογενούς από την Αίγυπτο Ιωάννη Τρικόγλου (~12.000 τίτλοι βιβλίων ιστορικό φιλολογικού περιεχομένου και ~ 1000 χαρακτικά και φωτογραφίες, τοπία, χάρτες και πρόσωπα της Ελληνικής Επανάστασης), τμήμα της οποίας έχει ψηφιοποιηθεί και είναι διαθέσιμο στην Ψηφιοθήκη του ΑΠΘ- Συλλογή Τρικόγλου.
Σήμερα η Βιβλιοθήκη ΑΠΘ διαρκώς ανανεώνει και εμπλουτίζει τη συλλογή της με αγορές έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού διατηρώντας μία από τις πλουσιότερες και πιο ενημερωμένες συλλογές στην Ελλάδα.
Προσφέρει σύγχρονες υπηρεσίες βιβλιοθήκης χάρη στο εξειδικευμένο προσωπικό της. Ο αριθμός αυτών των υπηρεσιών επεκτείνεται στο ηλεκτρονικό περιβάλλον με την προσφορά ηλεκτρονικών υπηρεσιών, και σε νέα αντικείμενα με την προσφορά υπηρεσιών υποστήριξης και ανάδειξης της επιστημονικής επικοινωνίας (scholarly communication).
Κατατάχθηκε πρόσφατα στις 10 καλύτερες θέσεις προβολής και προώθησης βιβλιοθηκών στον 13ο Διεθνή Διαγωνισμό IFLA.
Για την σπουδαία αυτή κίνηση και πρωτοβουλία εργάστηκαν περίπου 70 μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες του τμήματος Νεοελληνικής Φιλολογίας.
Περισσότερες πληροφορίες για τις δραστηριότητες και τις υπηρεσίες της Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ στον ιστότοπο: https://www.lib.auth.gr/
Ακολουθεί σχετικό απόσπασμα από το Δελτίο Ειδήσεων της ΕΡΤ3, 26/02/2016
Ρεπορτάζ: Όλγα Δαδίνη
