Mε αφορμή την απαγόρευση του τηλεοπτικού σποτ του Athens Gay Pride 2016 ας δούμε τι πρεσβεύει στην πραγματικότητα αυτή η ετήσια ακτιβιστική κινητοποίηση με το όνομα Gay Pride.
Σαφώς δεν πρόκειται για ένα πάρτυ, αλλά για μια σοβαρή επέτειο αφιερωμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία της έκφρασης.
Η αφετηρία του Gay Pride είναι μία επέτειος μνήμης απέναντι σ’ ένα περιστατικό που συνέβη στη Νέα Υόρκη στις 28 Ιουνίου 1969. Τότε, στο gay bar Stonewall Inn, υπήρξε εισβολή από βαριά οπλισμένους άνδρες των ειδικών δυνάμεων, με πρόφαση την παράνομη πώληση αλκοόλ, σε μια σειρά επιδρομών σε μπαρ της περιοχής κι ενώ η γενική παρενόχληση των ομοφυλόφιλων και Τρανς ατόμων ήταν πλέον κάτι το ανυπόφορο . Οι συλλήψεις και η βία που ακολούθησε εξαγρίωσαν τον κόσμο που βρισκόταν έξω από το μπαρ με αποτέλεσμα να επιτεθούν στα αστυνομικά οχήματα με πέτρες, μπουκάλια, ακόμη και δοχεία απορριμάτων. Στη συνέχεια μαζεύτηκε πολύ μεγάλο πλήθος για να διαμαρτυρηθεί, με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις με την αστυνομία να συνεχιστούν για τις επόμενες μέρες και νύχτες. Τον επόμενο μήνα οι gay ακτιβιστές κυκλοφόρησαν φυλλάδια, απαιτώντας μια μαζική «συγκέντρωση για την ομοφυλοφιλική απελευθέρωση». Η συμμαχία που σχηματίστηκε από τη συνεδρίαση υιοθέτησε την ονομασία «Gay Απελευθερωτικό Μέτωπο» (Gay Liberation Front). Ανάμεσα στις διεκδικήσεις της ήταν να σταματήσει η παρενόχληση από την αστυνομία, η προστασία στον εργασιακό χώρο και η ανάκληση των νόμων περί σοδομισμού. Τον επόμενο χρόνο πραγματοποιήθηκε η «πορεία για το Stonewall» σε ανάμνηση του γεγονότος και συγχρόνως σαν διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά των διακρίσεων και της βίας που ασκήθηκαν στους ομοφυλόφιλους, λεσβίες και Τρανς της Νέας Υόρκης. Υπό τη στενή έννοια του όρου, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η πρώτη μορφή Gay Pride που υπήρξε ποτέ. Στην 30η επέτειο των γεγονότων της Νέας Υόρκης, το 1999, το μπαρ Stonewall ανακηρύχθηκε μνημείιο εθνικής κληρονομιάς ενώ στην 40η επέτειο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακύρηξε τον Ιούνιο του 2009 μήνα περηφάνειας των ΛΟΑΤ. (ΛΟΑΤ (αγγλικά LGBT) είναι ένα αρκτικόλεξο που προέρχεται από τις λέξεις λεσβία, ομοφυλόφιλος, αμφιφυλόφιλος και transgender, το οποίο μερικές φορές συναντάται και ως ΛΟΑΔ, ερμηνεύοντας τα transgender άτομα στην ελληνική γλώσσα ως διαφυλικά).
Η διεθνής εξάπλωση
Με τα χρόνια, η επέτειος απέκτησε εορταστικό χαρακτήρα, απλώθηκε αρχικά και σε άλλες αμερικανικές πόλεις και στη συνέχεια σε πολλές άλλες χώρες, κυρίως του δυτικού κόσμου, ενώ καθιερώθηκε η 28η Ιουνίου ως η Ημέρα περηφάνειας (LGBT Pride Day). Για το λόγο αυτό τα περισσότερα LGBT pride ανά τον κόσμο διοργανώνονται συνήθως μήνα Ιούνιο. Οι περισσότερο δημοφιλείς διοργανώσεις LGBT pride διεθνώς γίνονται στη Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο, Βερολίνο, Λονδίνο, Παρίσι, Άμστερνταμ, Ρώμη, Βαρκελώνη, Σίδνεϊ κλπ., όμως μικρότερης εμβέλειας γίνονται και σε άλλες χώρες, κυρίως ευρωπαϊκές. Τα τελευταία χρόνια ο θεσμός εξαπλώθηκε και σε πόλεις όπως Βαρσοβία, Πράγα, Κωνσταντινούπολη, Μανίλα, Ταϊπέι, Μπουένος Άιρες και χώρες όπως η Νότια Αφρική και το Ισραήλ. και τελευταια εγινε και στο Κόσσοβο. Οι περισσότερες εκδηλώσεις κατάφεραν να αποκτήσουν θεσμική διάσταση μη περιοριζόμενες σε ατομικές πρωτοβουλίες, καθώς σε μεγάλο βαθμό υποστηρίχθηκαν από τις επίσημες δημοτικές αρχές των πόλεων και από πλειάδα κρατικών και μη κρατικών φορέων και οργανώσεων. Οι διοργανώσεις δεν ματαιώθηκαν ακόμη κι όταν υπήρξαν αντιδράσεις (π.χ. από τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολη, ή τον ίδιο τον Πάπα στη Ρώμη). Στις 7 Ιουνίου του 2009 έγινε παρέλαση ομοφυλοφίλων στη Σαγκάη (Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας) για πρώτη φορά στα χρονικά της κομμουνιστικής χώρας
Από τις ενδιαφέρουσες περιπτώσεις συμμετοχής σε Gay Pride μιας διαφορετικής κοινωνικής ομάδας σημειώθηκε το 1985 στη Μεγάλη Βρετανία. Κατά τη διάρκεια της μεγάλης απεργίας των Βρετανών ανθρακωρύχων τη διετία 1984-1985, μία ομάδα της Βρετανικής ΛΟΑΤ κοινότητας (LGSM -Λεσβίες και Ομοφυλόφιλοι Υποστηρίζουν τους Ανθρακωρύχους) οργάνωσε επιτροπή συμπαράστασης στους απεργούς. Με αποτέλεσμα εκτός άλλων κοινών δράσεων το 1988 το Εθνικό Σωματείο Ανθρακωρύχων να είναι από τους πιο θερμούς υποστηρικτές της καμπάνιας της ΛΟΑΤ κοινότητας ενάντια στο άρθρο 28, μια απόπειρα να απαγορευθεί διά νόμου κάθε αναφορά στην ομοφυλοφιλία στα σχολεία.
Η πρώτη απόπειρα διοργάνωσης Gay Pride στην Ελλάδα επιχειρήθηκε από το ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) στις 28 Ιουνίου 1980 στην Αθήνα, οριοθετώντας την κυρίως ως πολιτική εκδήλωση και επαναλήφθηκε δειλά 2 χρόνια αργότερα στο χώρο του Ζαππείου.
Το Athens Pride
Γινεται απο το 2005 πάντα τον μήνα Ιούνιο στο κέντρο της Αθήνας (πλατεία Κλαυθμώνος). Την πρώτη χρονιά του δέχθηκε εκτός των άλλων και την επίσημη υποστήριξη της δημάρχου Αθηναίων Ντόρας Μπακογιάννη, όμως ο διάδοχός της Νικήτας Κακλαμάνης αρνήθηκε να το θέσει υπό την αιγίδα του. Το Athens Pride 2011 ωστόσο απέσπασε ξανά την υποστήριξη του Δήμου, μετά από απόφαση του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη. Έκτοτε, το φεστιβάλ και η πορεία υπερηφάνειας διοργανώνεται σταθερά στην Αθήνα κάθε χρόνο.
Το Thessaloniki Pride
Το καλοκαίρι του 2012 πραγματοποιήθηκε το πρώτο φεστιβάλ και πορεία υπερηφάνειας στη Θεσσαλονίκη. Το υποστήριξε ο δήμαρχος της πόλης, Γιάννης Μπουτάρης, ενώ εξέφρασε την αντίθεσή του ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος. Έκτοτε, πραγματοποιείται σταθερά κάθε χρόνο με επιτυχία.
Το Creta Pride
Το 2015 πραγματοποιήθηκε το πρώτο φεστιβάλ υπερηφάνειας στο Ηράκλειο. Στις προσπάθειες για διοργάνωση του 2ου φεστιβάλ υπερηφάνειας, ο δήμος Ρεθύμνου αρνήθηκε να επιτρέψει την διεξαγωγή του και η δημοτική αρχή κατηγορείται για ομοφοβική στάση.
Το Patras Pride
Στις 18 Ιουνίου του 2016 θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στην Πάτρα το Gay Pride.
Αντιδράσεις και παρατράγουδα
Αντιgay διαδήλωση στο Σαν Φρανσίσκο (2006) Σε αρκετές περιπτώσεις πολλών πόλεων του εξωτερικού εμφανίζονται ομάδες ατόμων που παράλληλα διαδηλώνουν την αντίθεσή τους στα LGBT pride και στους ομοφυλόφιλους γενικότερα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων πρόκειται για μέλη Χριστιανικών οργανώσεων και διαδηλώνουν κατά κανόνα ειρηνικά, κρατώντας πλακάτ. Σε περιπτώσεις που οι διαδηλωτές είναι μέλη ακροδεξιών οργανώσεων (κυρίως σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης), τότε συνήθως επακολουθούν συγκρούσεις. Μικρής έκτασης επεισόδιο συνέβη στο Pride της Αθήνας το 2008 με μέλη της Χρυσής Αυγής.
Στη φωτογραφία του τίτλου απεικονίζεται το μπαρ Stonewall Inn της Νέας Υόρκης, όπου ξεκίνησαν όλα.