Το όνομά του μάλλον δεν σας λέει τίποτα.
Λογικό, καθώς χρειάστηκε πολύ μικρός να το αλλάξει, για να γλυτώσει από τον νόμο.
Τον νόμο μιας εξουσίας που τελικά έμελλε να πολεμήσει όλη του τη ζωή και να γίνει ένας λαϊκός ήρωας της πατρίδας του, τον οποίο το πιθανότερο είναι ότι ξέρετε.
Γιατί ο Χοσέ Ντοροτέο Αράνγκο Αράμπουλα ( José Doroteo Arango Arámbula), δεν είναι άλλος από τον Πάντσο Βίγια ή Πάνστο Βίλα.
Ο Πάντσο Βίλα γεννήθηκε το 1878 στο Σαν Χουάν ντελ Ρίο του Μεξικό και μαζί με τους Εμιλιάνο Ζαπάτα και Πασκουάλ Ορότσκο υπήρξε ένας από τους πρώτους επαναστατημένους Μεξικανούς στρατηγούς που συντέλεσε στην πτώση του δικτάτορα Πορφίριο Ντίαζ κατά την επανάσταση του 1910-1917.
Το όνομά του χρειάστηκε να το αλλάξει σε ηλικία 16 ετών, όταν θέλησε να ξεφύγει από το νόμο, καθώς είχε σκοτώσει τον άνδρα που βίασε την αδερφή του.
Έτσι ο έφηβος Χοσέ Ντοροτέο Αράνγκο Αράμπουλα έγινε ο Φρανσέσκο Βίλα.
Με τη νέα αυτή ταυτότητα έφυγε από το χωριό του και περιπλανήθηκε στο νότιο μέρος του Μεξικού, όπου δούλεψε ως ανθρακωρύχος και έμπορος ζώων.
Σύντομα, στις αρχές του 1900, άρχισε να οργανώνει ομάδες ανταρτών οι οποίοι έκλεβαν ζώα από πλούσιους τσιφλικάδες για να τα μοιράζουν σε φτωχούς εργάτες.
Αποτέλεσμα ήταν να επικηρυχθεί από τον δικτάτορα Ντίαζ, ενώ την ίδια ώρα ο λαός τον έβλεπε ως λαϊκό ήρωα και τον βοηθούσε να κρύβεται από τα κυβερνητικά στρατεύματα που τον καταδίωκαν.
Η δράση των ανταρτών συνεχίστηκε και πλέον «χτύπαγαν» κρατικές τράπεζες, με σκοπό τη βοήθεια των τοπικών κοινωνιών να απαλλαγούν από την οικονομική εξουσία των Αμερικανών εποίκων που σκόπευαν να καταλάβουν όλο το Μεξικό.
Το 1910 ο Βίλα ένωσε τις δυνάμεις του με τον Φραντζέσκο Μαδέρο και κατάφερε την επιστράτευση Μεξικανών και Αμερικανών για τους σκοπούς της επανάστασης και τη δημιουργία ολόκληρου τάγματος από Αμερικάνους αντάρτες με διοικητή τον Tracey Richardson, βετεράνο από επαναστατικούς στρατούς της λατινικής Αμερικής.
Μετά τη δολοφονία του Μαδέρο και το πραξικόπημα του Βικτοριάνο Χουέρτα, ο Βίλα και οι σύντροφοί του συνέχισαν πιο δυναμικά, με απαλλοτριώσεις σε μεγάλες φάρμες και φυτείες προκειμένου να αποζημιώσουν τις χήρες και τα ορφανά των ανταρτών.
Ο Βίγια ήταν προσωρινός κυβερνήτης της πολιτείας Τσιουάουα του Μεξικού, το 1913-14 και παρόλο που αρχικά δεν θεωρούνταν πρωτεργάτης της Επανάστασης, αργότερα καθιερώθηκε και αυτός ως ηγετικό της στέλεχος.
Η Μεξικανική επανάσταση ολοκληρώθηκε με επιτυχία το 1914 όταν ο στρατός του Βίλα ενώθηκε με αυτόν του Ζαπάτα. Ο Βίλα βρέθηκε όμως αντιμέτωπος με τους παλιούς συντρόφους του Ομπρεγκόν και Καράντζα, λόγω διαφωνιών και για τον λόγο αυτό επιτέθηκε στις συνοριακές πόλεις τρέποντας σε φυγή την αμερικανική εθνοφυλακή όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστήριξε την προεδρία του Καράντζα.
Αποτέλεσμα ήταν να σταματήσουν οι Αμερικάνοι να τον βλέπουν ως ήρωα λόγω των τελευταίων ενεργειών του εναντίον τους, ενώ οι Μεξικανοί συνέχισαν να τον βλέπουν ως εκδικητή της καταπίεσης που υφίσταντο από τους μεγαλογαιοκτήμονες.
Κυβερνητικοί πράκτορες και Αμερικάνοι έστησαν ενέδρα στον επαναστάτη Βίλα και τον δολοφόνησαν καθώς επέστρεφε από την πόλη Παράλ στις 20 Ιουλίου του 1923 προκειμένου να γίνει ο Όμπρεγκον πρόεδρος του Μεξικού.
Η ζωή και η δράση του ενέπνευσαν αρκετές ταινίες, μέσα από τις οποίες έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο.
Εκείνοι όμως που ακόμα τον θυμούνται ως τον δικό τους ήρωα, είναι φυσικά οι μεξικανοί, οι οποίοι ποτέ δεν θα ξεχάσουν τον δικό τους Ρομπέν των δασών…
