Φτώχεια και πονηριά…
Ένας ρακένδυτος τύπος που λέγεται ότι γεννήθηκε στην Τουρκία, αλλά είναι έλληνας μέχρι το μεδούλι του…
Και τον αγαπάνε όλοι…
Άλλωστε η εικόνα είναι γνωστή: Καμιά εικοσαριά πιτσιρικάδες με κοντά παντελονάκια κάθονται, σχεδόν ακίνητοι και δεν ακούς παρά τις ανάσες που διακόπτονται από τα γέλια τους.
Αρχικά το φόντο είναι ασπρόμαυρο και η χρονολογία ανήκει στα μισά του περασμένου αιώνα… Καθώς η χρονολογία έρχεται πιο κοντά μας, το φόντο γίνεται έγχρωμο, μα οι πιτσιρικάδες στέκουν ακόμα εκεί… Σιωπηλοί, μέχρι αυτή τη σιωπή να διακόψει το γέλιο τους…
Γιατί όταν τα παιδιά βλέπουν τον Καραγκιόζη, οι χρονολογίες δεν κάνουν καμία διαφορά…
Άλλωστε, κοιτούν το πιο απλό και το πιο μαγικό θεατρικό σκηνικό: Την καλύβα του Καραγκιόζη…
Με καταγωγή που δημιουργεί καβγάδες και με ένα χέρι μακρύ όσο και το γέλιο που σκορπά, ο Καραγκιόζης μπλέκεται κάπου μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας…
Η επικρατέστερη εκδοχή της καταγωγής του μας ταξιδεύει στα Προύσα, όπου ζούσε ο πιθανότερος δημιουργός του, ο Σεΐχ Κιουστερί, που πέθανε το 1366.
Σύμφωνα με το θρύλο, ο Χατζηαβάτης και ο Καραγκιόζης συμμετείχαν στην κατασκευή ενός τζαμιού για τον σουλτάνο Ορχάν, ο πρώτος ως επιστάτης και ο δεύτερος ως εργάτης. Οι διάλογοι των δύο ανδρών ήταν τόσο διασκεδαστικοί ώστε οι υπόλοιποι εργάτες σταματούσαν την εργασία τους και τους παρακολουθούσαν.
Όταν ο σουλτάνος πληροφορήθηκε την καθυστέρηση των εργασιών, διέταξε το θάνατο του Καραγκιόζη και του Χατζηαβάτη. Αργότερα μετάνιωσε για την πράξη του και ο Σεΐχ Κιουστερί δημιούργησε τις φιγούρες των δύο ηρώων με σκοπό να παρηγορήσει τον σουλτάνο.
Στην Ελλάδα ο Καραγκιόζης φαίνεται ότι έκανε… πρεμιέρα το 1809 στα Γιάννενα και οι πρώτοι Καραγκιοζοπαίχτες ήταν Αθίγγανοι και Εβραίοι.
Η Παράγκα του ξυπόλητου Καραγκιόζη βρίσκεται απέναντι από το σεράι του Βεζίρη και βασικός συμπρωταγωνιστής του είναι ο φίλος του Χατζηαβάτη.
Ακολουθεί η… γυναίκα της ζωής του η Αγλαΐα, που συνήθως δεν εμφανίζεται στην σκηνή, αλλά η χαρακτηριστικά γκρινιάρα της φωνή ακούγεται μέσα από το σπίτι του Καραγκιόζη και τα τρία παιδιά του –Κολλητήρια, όπως τα φωνάζει- το Κολλητήρι, ο Κοπρίτης και ο Μυριγκόγκος (ή Μπιριγκόγκος ή Μιρικόκος ή Πιτσικόκος ή ακόμα και Μπιτσικόκος).
Την … παρέα συμπληρώνουν ο Μπάρμπα-Γιώργος, ο Σταύρακας, ο Σιορ Διονύσιος ή Νιόνιος, ο Μορφονιός, ο Εβραίος, του οποίου το αληθινό όνομα είναι Σολομών ή Σολομός, ο Βεληγκέκας, φύλακας στο σεράι, που συνήθως χτυπάει τον Καραγκιόζη κάθε φορά που θέλει να μπει μέσα, ο Βεζίρης και η κόρη του Βεζίρη, το αντικείμενο πόθου του Καραγκιόζη.
Στην Ελλάδα τον προηγούμενο αιώνα ο Καραγκιόζης συνδέθηκε άρρηκτα με τον Ευγένιο Σπαθάρη –γεννημένος στις 2 Ιανουαρίου του 1924- που υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς καραγκιοζοπαίχτες και ζωγράφος.
Μέσα από εκείνον κυρίως μάθαμε τον Καραγκιόζη και τον αγαπήσαμε.
Και πάντα θα τον αγαπάμε.
Γιατί, του μοιάζουμε του Καραγκιόζη.
Ή… μας μοιάζει…
