Η… παραφιλολογία του αγαπημένου μας αστυνόμου

Έχουμε κι εμείς εδώ στην Ελλάδα τον αγαπημένο μας ντετέκτιβ…

Είναι απλός, λίγο στρουμπουλός…

Είναι αστυνόμος, αλλά η μέθοδός του μας θυμίζει τον Μαιγκρέ…

Κι όμως, ο δημιουργός του δεν αναγνωρίστηκε -παρά πολλά χρόνια μετά το θάνατό του- ως ένας κλασικός συγγραφέας.

Κι ας αγαπήθηκαν τα έργα του.

Κι ας θεωρούνται μέχρι σήμερα από τα καλύτερα του είδους τους…

Μα αυτό το είδος έφταιγε..

Γιατί η Αστυνομική Λογοτεχνία θεωρούνταν παραφιλολογία κι ο Γιάννης Μαρής δεν θα μπορούσε ποτέ στα μάτια τον κριτικών της εποχής του να είναι ένας… σοβαρός συγγραφέας.

Και ας μας χάρισε μία από τις πιο αγαπημένες λογοτεχνικές -και στη συνέχεια κινηματογραφικές- φιγούρες…

Τον αστυνόμο Μπέκα…

Ο Ιωάννης Τσιριμώκος, καταγόταν από γνωστή οικογένεια της Φθιώτιδας και γεννήθηκε στη Σκόπελο τον Ιανουάριο του 1916. Στην οικογένεια του ανήκε και ο πολιτικός Ηλίας Τσιριμώκος (μετέπειτα βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός), ο οποίος ήταν δεύτερός ξάδελφός του και μαζί του, καθώς και με τον Αλέξανδρο Σβώλο, συμμετείχαν στην ίδρυση της «Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας» (ΕΛΔ). Αργότερα ο Ιωάννης προσχώρησε στο ΕΑΜ.

Ο Ιωάννης Τσιριμώκος θεωρείται ο πατέρας της Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Γιατί δεν ήταν άλλος από τον Γιάννη Μαρή.

Η επαγγελματική του πορεία άρχισε με τη δημοσιογραφία, ενώ το συγγραφικό του έργο ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 (και συγκεκριμένα το 1953), όταν δημοσίευσε ς σε συνέχειες στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Οικογένεια» το μυθιστόρημά του Έγκλημα στο Κολωνάκι, με το οποίο και καθιερώθηκε ως ένας από τους πρώτους συγγραφείς αστυνομικού μυθιστορήματος.

Το μυθιστόρημά του αυτό που εκδόθηκε κανονικά λίγο αργότερα από τις εκδόσεις Ατλαντίς θα γνωρίσει τεράστια επιτυχία και έξι χρόνια αργότερα (1959) θα μεταφερθεί με παρόμοια επιτυχία στον κινηματογράφο.

Ο Μαρής συνεχίζει να γράφει ακούραστα για 25 και πλέον χρόνια αφήνοντας πίσω του πλειάδα αστυνομικών μυθιστορημάτων, περίπου είκοσι σενάρια και δύο θεατρικά.

Αν και εμπορικά επιτυχημένος και δημοφιλής, ο Γιάννης Μαρής υπήρξε παραγνωρισμένος από τους κριτικούς στην εποχή του. Η ενασχόλησή του με το είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, που εντασσόταν από τους τότε κριτικούς στην παραφιλολογία, του στέρησε την αναγνώριση ως μεγάλου συγγραφέα. Πολλά χρόνια μετά αναγνωρίστηκε ως κλασικός.

Ο πιο γνωστός του ήρωας ήταν φυσικά ο Αστυνόμος Γεώργιος Μπέκας, ο οποίος βασίστηκε στον επιθεωρητή Μεγκρέ του Ζορζ Σιμενόν που δεν λύνει απλώς γρίφους σχετικούς με ένα έγκλημα αλλά επιχειρεί να διεισδύσει στην ψυχοσύνθεση των ηρώων του για να τους κατανοήσει.

Φίλος και πολλές φορές «αόρατος» σύμβουλος του Μπέκα ήταν και ο δημοσιογράφος Μακρής, στον οποίο ο Μαρής φαίνεται ότι αποτύπωσε τον… εαυτό του.

Τα μυθιστορήματά του διαδραματίζονταν συχνά σε κοσμοπολίτικα μέρη με ήρωες εφοπλιστές, βιομηχάνους και καλλιτέχνες. Ο απλός κόσμος ήταν πάντα σε δεύτερη μοίρα, ενώ η αστυνομική πλοκή και το μυστήριο ήταν το πρόσχημα για να κερδίσει την προσοχή του αναγνώστη. Το πραγματικό ενδιαφέρον του ήταν η δημιουργία ατμόσφαιρας και οι ανθρώπινες σχέσεις.

Πολλά από τα έργα του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, τόσο από τον ίδιο, όσο και μετά τον θάνατό του, ενώ αποτέλεσαν και σενάρια για γνωστές τηλεοπτικές σειρές. Μεταξύ άλλων ιδιαίτερα επιτυχημένη θεωρήθηκε η τηλεοπτική μεταφορά του βιβλίου του Η εξαφάνιση του Τζων Αυλακιώτη που διασκεύασε ο συγγραφέας Γιάννης Κανδήλας και προβλήθηκε στην ΕΤ1 το 1985.

Ο Γιάννης Μαρής πέθανε στην Αθήνα στις 13 Νοεμβρίου 1979 από καρκίνο εγκεφάλου.