Όταν ο Φρόιντ ερμήνευσε τα όνειρα…

«Στις σελίδες που ακολουθούν θα αποδείξω ότι υπάρχει μια ψυχολογική τεχνική, που κάνει δυνατή την ερμηνεία των ονείρων και μέσω αυτής της τεχνικής κάθε όνειρο αποκαλύπτεται ως ψυχολογική δομή»…

Έτσι ξεκινάει το βιβλίο του Ζίγκμουντ Φρόιντ «Η ερμηνεία των Ονείρων»…

Και έτσι ξεκινάει ουσιαστικά η πρώτη προσπάθεια να εξηγηθούν επιστημονικά τα όνειρα…

Το σύγγραμμα «Η ερμηνεία των ονείρων» («Die Traumdeutung», ο πρωτότυπος τίτλος στα Γερμανικά) του αυστριακού νευρολόγου και ψυχίατρου, κυκλοφόρησε στις 4 Νοεμβρίου του 1899 (αν και έτος έκδοσης αναφέρεται το 1900, για να υποδηλωθεί ο κοσμοϊστορικός του χαρακτήρας) στη Λειψία από τον εκδοτικό οίκο «Άλφρεντ Ντόιτκε».

Όλα ξεκίνησαν λίγα χρόνια πριν και συγκεκριμένα το 1896, όταν ο Φρόιντ έχασε τον πατέρα του.

Ο θάνατος αυτός υπήρξε αποκαλυπτικός για τον πατέρα της ψυχανάλυσης, που είδε να απελευθερώνονται συναισθήματα, τα οποία εκείνος απέδωσε σε απωθημένα πρώιμων εμπειριών του. Έτσι, λίγο καιρό μετά, τον Ιούλιο του 1897, αφοσιώθηκε πλέον στο να αποκαλύψει το νόημά τους, αντλώντας από μια τεχνική γνωστή ανά τους αιώνες, την αποκρυπτογράφηση των ονείρων.

Αποτέλεσμα όλης αυτής της διεργασίας ήταν το βιβλίο «Η ερμηνεία των ονείρων», που, αν και σήμερα θεωρείται ότι άνοιξε πρωτόγνωρους δρόμους στην Ψυχολογία, είχε στην αρχή της κυκλοφορίας του μικρή απήχηση. Μάλιστα, χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν δέκα χρόνια για να διατεθούν τα πρώτα 600 αντίτυπα. Ενώ, οι πρώτες κριτικές, που δημοσιεύθηκαν στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, ήταν αρνητικές.

Για τον Φρόιντ τα όνειρα ήταν «η βασιλική οδός προς τη γνώση του ασυνείδητου»…

Το περιεχόμενο των ονείρων σχετίζεται με την εκπλήρωση επιθυμιών, καθώς, όπως πίστευε, υπάρχουν κρυμμένες επιθυμίες και συμβολισμοί που πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε προκειμένου να βρούμε την άδηλη ή μη εμφανή σημασία του ονείρου και όχι να δίνουμε βάρος σε αυτά ακριβώς που βλέπουμε, δηλαδή, το έκδηλο και εμφανές.

Επιπλέον, ένας εσωτερικός μηχανισμός λογοκρισίας, το Υπερ-εγώ, μεταμφιέζει αυτές τις επιθυμίες ώστε να μην δούμε την πραγματική τους φύση, εξυπηρετώντας έτσι την ανάγκη μας για ικανοποίηση τους και εξυπηρετώντας ταυτόχρονα έναν ήρεμο ύπνο.

Οι εφιάλτες, σύμφωνα με τον Freud, είναι μια αντίδραση του εγώ σε επιθυμίες που ήταν πολύ δυνατές ή όχι επαρκώς μεταμφιεσμένες. Περιέγραψε μάλιστα τέσσερις διαδικασίες μεταμφίεσης με τις οποίες μπορούμε να μεταφράσουμε το έκδηλο ή εμφανές στο άδηλο και πραγματικό νόημα:

Συμπύκνωση – ένα αντικείμενο στο όνειρο έχει πολλαπλές σημασίες και ερμηνείες

Μεταφορά-η διαδικασία όπου η συναισθηματική σημασία ενός αντικειμένου μεταφέρεται σε άλλο αντικείμενο ώστε να ξεγελαστεί το υπερ-εγώ και να μην γίνει λογοκρισία

Αντιπροσώπευση-η διαδικασία όπου μια σκέψη αντιπροσωπεύεται από μια εικόνα

Συμβολισμό-ένα σύμβολο αντιπροσωπεύει μια πράξη, πρόσωπο ή ιδέα.