Περίπου 800 ώρες δουλειάς και 7000 καρφιά για εννιά μελωδικά ταξίδια στο παρελθόν. Και μια ιστορία που αρχίζει στην αρχαιότητα για να φτάσει στα στενά της Πλάκας, σε ένα ταξίδι με τον Αυλωνίτη και τον Φωτόπουλο…
Ένας ήχος, ένας ιδιαίτερος ήχος, που παντού θα αναγνώριζες, σε γυρίζει στα παλιά. Το παράδοξο είναι ότι αυτά τα παλιά μπορεί να μην τα έχεις καν ζήσει.
Γι αυτό ακριβώς γυρίζεις εκεί. Για την ουτοπία ότι ήταν καλύτερα με Λατέρνα, φτώχεια και γαρύφαλλο…
Και τώρα, σε μια εποχή που φτώχεια έχουμε, αλλά το γαρύφαλλο το πετάξαμε όλο μαζεμένο στα μπουζούκια της δεκαετίας του ‘90, έμεινε η Λατέρνα για να νοσταλγήσουμε…
Η Λατέρνα, που παράγει μουσική με ένα περιστρεφόμενο κύλινδρο με καρφιά, όπου το κάθε ένα από αυτά είναι και μία νότα, θεωρείται απόγονος των αυτόματων οργάνων, η ιστορία των οποίων ξεκινάει στην Αρχαιότητα, για να φτάσουν στον Μεσαίωνα να αποτελούν το βασικό στοιχείο στη διασκέδαση της άρχουσας τάξης.
Η… μαζική παραγωγή των οργάνων αυτών αρχίζει την περίοδο της Αναγέννησης, ενώ από το 1800 αρχίζουν να παίρνουν την μορφή με τις οποίες μας είναι γνωστά ως Λατέρνες. Συγκεκριμένα, η πρώτη λατέρνα (στην οποία είχαν μπει καρφιά στη θέση του κυλίνδρου που υπήρχε μέχρι τότε) κατασκευάστηκε το 1808 στο Μπρίστολ της Αγγλίας.
Η λατέρνα γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, ενώ η περίοδος κατά την οποία «αποθεώνεται» είναι ο 20ος αιώνας. Τότε έγινε το μουσικό όργανο των λαϊκών στρωμάτων και συνδέθηκε με κάθε γλέντι στα στενά σοκάκια της Αθήνας και στα πανηγύρια της επαρχίας. Τότε κυκλοφορούσαν περισσότερες από 10.000 λατέρνες.
Η απαγορευμένη….
Η λατέρνα διώχθηκε κατά την διάρκεια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά και αυτό γιατί ήταν το μουσικό όργανο του υποκόσμου!!! Τη δίωξή της ακολούθησε η επέλαση του ραδιοφώνου που την μετέτρεψε σε ένα ρετρό κομμάτι της μουσικής μας ιστορίας. Σήμερα υπάρχουν περίπου 200 λατέρνες στην Ελλάδα, που στην πλειοψηφία τους είναι εκτός λειτουργίας. Παρόλα αυτά, η λατέρνα είναι ένα από τα πλέον αγαπημένα κομμάτια της μελωδικής μνήμης.
Μια μνήμη που βοήθησαν οι ταινίες «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο» και «Λατέρνα, φτώχεια και γαρύφαλλο».
Μια μνήμη που πηγάζει από το γεγονός πως η λατέρνα έχει συνδεθεί με τις ασπρόμαυρες εικόνες μιας άλλης εποχής.
Μιας εποχής που η φτώχεια υπήρχε, μα υπήρχε και το γλέντι, και η αισιοδοξία. Και τα «έντυνε» ο ήχος της λατέρνας…
