Γίνεσαι αυτό που επιβάλει ο ρόλος σου ή η θέση σου; Μπορείς να γίνεις ακόμα και σαδιστής αν αυτό επιτρέπει η θέση που κατέχεις; Μπορεί να υποτάσσεσαι όταν η θέση του το απαιτεί ακόμη και αν ξέρεις ότι αυτό δεν είναι η πραγματικότητα; Το πείραμα του πανεπιστημίου του Στάνφορντ το 1971 έγινε για να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα και τα συμπεράσματα ακόμα προβληματίζουν την επιστημονική κοινότητα για το που μπορεί να φτάσει η συμπεριφορά του ανθρώπου αν το επιτρέπουν οι συνθήκες.
Ονομάστηκε “πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ” και αφορούσε τις ψυχολογικές αλλαγές που προκαλεί η τοποθέτηση ενός ατόμου στη θέση του φυλακισμένου ή του δεσμοφύλακα.
Επικεφαλής της ομάδας που έκανε το πείραμα ο καθηγητής Ψυχολογίας Φίλιπ Ζιμπάρντο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.
Επιλέχθηκαν 24 φοιτητές για να γίνουν δεσμοφύλακες ή φυλακισμένοι και το υπόγειο της σχολής Επιστήμης της Ψυχολογίας του Στάνφορντ μετατράπηκε σε φυλακή.
Όσοι συμμετείχαν κρίθηκαν απόλυτα υγιείς ψυχικά και σωματικά και το αν θα έμπαιναν πίσω ή μπροστά από τα “κάγκελα” έγινε με τη ρίψη κέρματος, δηλαδή κορώνα – γράμματα.
Από τις πρώτες ώρες φυλακισμένοι και δεσμοφύλακες υιοθέτησαν απόλυτα το ρόλο τους.
Κανείς δεν περίμενε την εξέλιξη αφού αρκετοί από τους δεσμοφύλακες μετατράπηκαν σε σαδιστές κατά των συμφοιτητών τους δήθεν φυλακισμένων. Κάποιοι επίσης από τους “κρατούμενους” κατέρρευσαν ψυχολογικά και βγήκαν εκτός πειράματος. Άλλοι κρατούμενοι μετατράπηκαν σε “ζόμπι” και ακολουθούσαν σαν άβουλα όταν τις εντολές των δεσμοφυλάκων δηλαδή των συμφοιτητών τους στην πραγματικότητα!
Ο επικεφαλής καθηγητής παρατηρώντας ότι οι συμπεριφορές των “δεσμοφυλάκων” ξέφευγαν από το επιτρεπτό και έμοιαζαν με πραγματικών σαδιστών αποφάσισε να διακόψει το πείραμα έπειτα από 6 μέρες. Αυτό που συμπέρανε ήταν ότι οι συμμετέχοντες είχαν ταυτιστεί υπερβολικά με τους ρόλους τους.
){kind=link}